„Niewidzialna siła” rozpędziła Boeinga 787 Virgin Atlantic do niemal 1300 km/h

Nie potrzeba Concorde'a, by latać z prędkością dźwięku. Wystarczy bardzo silny prąd strumieniowy, czyli strumień powietrza przemieszczający się z zawrotną prędkością z zachodu na wschód, na pograniczu troposfery i stratosfery, który powstaje między masami powietrza o zróżnicowanej temperaturze. Prąd strumieniowy często nazywany jest przez pilotów potężną „niewidzialną siłą”.

Po raz pierwszy dowiedziano się o jego istnieniu podczas Drugiej Wojny Światowej, kiedy piloci wznieśli się na wysokość ponad 10 kilometrów i zauważyli, że coś niewidzialnego powoduje zwiększenie prędkości przemieszczania się ich samolotów.

Obecnie prąd strumieniowy jest wykorzystywany przez pilotów, aby dolecieć do wyznaczonego celu szybciej, przy tym zużywając mniejszej ilości paliwa. Możliwe jest to jedynie wówczas, gdy samolot porusza się z wiatrem, a nie pod wiatr. Prąd strumieniowy osiąga średnio około 200 kilometrów na godzinę, jednak potrafi być jeszcze silniejszy.

Tak właśnie stało się nad północną częścią amerykańskiego stanu Pensylwania, gdzie Boeing 787 linii Virgin Atlantic, lecący z Los Angeles do Londynu, osiągnął zawrotną prędkość 1280 kilometrów na godzinę względem powierzchni ziemi. Przekroczył więc prędkość dźwięku.

Jednak jeśli porównamy jego prędkość względem otaczającego go powietrza, biorąc pod uwagę ruch obrotowy Ziemi, któremu samolot podlega, maszyna osiągała około 900 kilometrów na godzinę, czyli w granicach dopuszczalnej prędkości tej maszyny podawanej przez producenta. Pasażerowie byli zadowoleni, bo do Londynu dolecieli aż 48 minut wcześniej, niż wynikało to z rozkładu.

Boeing 787 Virgin Atlantic osiągnął 1281 km/h, dzięki prądowi strumieniowemu. Fot. FlightAware/Twitter.

Podobne rekordy w ostatnich latach bili piloci samolotów latających nad północnym Atlantykiem, za sprawą cyrkulacji atlantyckiej, podczas której Europę nawiedzały całe serie głębokich niżów. Prąd strumieniowy nadzwyczaj często rozpędzał się do zawrotnych szybkości. Tak było nie tylko nad oceanem, lecz również nad Polską.

Boeingowi było jednak daleko do prędkości jaką osiągnął w 1996 roku słynny Concorde. Pokonał on wówczas trasę z Nowego Jorku do Paryża w ciągu zaledwie 2 godzin 53 minut, poruszając się przy tym z prędkością aż 2160 km/h, a więc prawie dwukrotnie przekraczając szybkość dźwięku. Jednak Concordy nie latają już od ponad 15 lat.

Prąd strumieniowy przemieszczający się w okresie zimowym ze średnią prędkością 150-250 km/h, a w okresie letnim 90 km/h, uniemożliwia rozwój chmur powyżej wysokości 15-20 kilometrów nad powierzchnią ziemi. Najwyżej sięgające chmury burzowe o nazwie Cumulonimbus, na swoim szczycie mają charakterystyczne kowadła, co jest właśnie objawem zderzania się z prądem strumieniowym.

Wypuszczane do stratosfery balony meteorologiczne mierzą prędkość przepływu mas powietrza na kilkunastu kilometrach nad gruntem. Dzięki temu wiemy, że w skrajnych przypadkach prąd strumieniowy może pędzić z prędkością 500 km/h, a nawet większą. Rekordowo szybki prąd strumieniowy odnotowano 13 grudnia 1967 roku nad wyspą South Uist w archipelagu Hebrydów Zewnętrznych w Szkocji, kiedy dochodził aż do 656 km/h.

Źródło: GeekWeek.pl/ / Fot. Virgin Atlantic/FlightAware