Zaskakujące wyniki badań efektu placebo

Najnowsze badania międzynarodowej grupy naukowców wskazują na coś, czego od dawna obawiały się koncerny farmaceutyczne. Otóż podawane podczas badań klinicznych placebo, coraz częściej wykazuje silniejsze efekty przeciwbólowe niż leki.

Co jeszcze bardziej ciekawe, ten fakt dotyczy tylko obszaru Stanów Zjednoczonych. Naukowcy z McGill University w Montrealu, którzy zajmują się badaniem genetycznych podstaw bólu, sądzą że przyczyna leży w systemie testów klinicznych, które są tam najbardziej rygorystyczne spośród wszystkich krajów świata.

Badania w USA trwają długo, są zakrojone na szeroką skalę i przede wszystkim są droższe. To właśnie w trakcie długookresowych testów wychodzi, że najnowsze specyfiki przeciwbólowe mają porównywalną lub mniejszą skuteczność niż placebo. Tak działa właśnie autosugestia ludzi, którzy są święcie przekonani, że podane im leki natychmiast zniwelują trapiący ich ból.

Naukowcy przeanalizowali dane z 84 testów klinicznych, które prowadzono w latach 1990-2013, nad lekami mającymi przynosić ulgę w chronicznym bólu neuropatycznym.

Zgromadzone od pacjentów dane wskazują jednoznacznie, w ciągu tych 23 lat efektywność leków pozostawała na tym samym poziomie. Tymczasem efektywność placebo rosła. Jeszcze w 1996 roku pacjenci informowali, że lekarstwa uwalniały ich od bólu o 27 procent skuteczniej niż placebo. Jednak już w roku 2013 różnica ta zmniejszyła się do zaledwie 9 procent.

Oczywiście ten fenomen dotyczy tylko terytorium Stanów Zjednoczonych, a zjawisko takie nie wystąpiło nigdzie indziej. USA to jedyny, obok Nowej Zelandii, kraj, w którym dopuszczalne są reklamy leków kierowane bezpośrednio do pacjenta. To może zwiększać oczekiwania osób biorących udział w testach.

Nie bez znaczenia pozostaje też fakt, że pacjentami biorącymi udział w testach opiekują się profesjonalne pielęgniarki, więc cała otoczka świetnej opieki może wzmacniać u pacjenta przekonanie, że otrzymał rewelacyjny środek przeciwbólowy, który uwolnił go od bólu, a tak naprawdę było to tylko placebo.

Tak więc wiele osób badających środki przeciwbólowe jest przekonanych, że różne testowane leki działają, jedynie testy tego nie wykazały. Za ten stan z pewnością odpowiadają endorfiny, które są hormonami szczęścia i tłumią odczuwanie drętwienia oraz bólu. Mogą być uwalniane zarówno w wyniku zażycia leku, jak i placebo, czyli sugestii, że to jest naprawdę świetny specyfik.